سرسیلندر پراید

وظایف سرسیلندر

سرسیلندر همانطور که از اسمش مشخص است بخشی از بلوک سیلندر است. اگر به بلوک سیلندر بدون قطعات جانبی دقت کنید متوجه خواهید شد که سطح فوقانی آن، باز است. سرسیلندر این سطح را پوشانده و درون سیلندرها محفظه‌ احتراق را تشکیل می‌دهد. این قطعه‌ فلزی که از اجزای ثابت موتور است و روی بلوک سیلندر پیچ می‌شود علاوه بر عایق‌بندی، سیلندر وظیفه‌ ممانعت از خروج گازها از سیلندرها به منظور احتراق مناسب مخلوط سوخت و گاز را برعهده دارد. همچنین سرسیلندر امکان تزریق موقت سوخت را در زمان مناسب به درون سیلندر و خروج دود از محفظه‌ احتراق را فراهم می‌کند. به این ترتیب سرسیلندر دارای مجاری مختلف به منظور تزریق سوخت و آب، خروج دود و ورود هوا است. این قطعه بخش‌های مختلفی دارد که عبارتند از:

– محل بسته شدن و قرار گرفتن شمع‌ها، این قسمت بسته به نوع سرسیلندر در سطوح جانبی یا فوقانی آن تعبیه می‌شود.

– اسبک‌ها، گیت‌های سوپاپ‌ها، سیت سوپاپ‌ها، میل سوپاپ و فنرها که به منظور سوار شدن سوپاپ‌ها روی سرسیلندر در محل مخصوص خود تعبیه می‌شوند.

– مجاری آب و روغن.

– مانیفولد‌ها که شامل پنجه اگزوز و لوله‌های ورود سوخت به داخل سیلندر می‌شوند.

– محل بستن ترموستات.

بنابراین ارتباط قطعات زیادی با موتور از طریق سرسیلندر برقرار می‌شود. قطعاتی که در عملکرد موتور و کیفیت این عملکرد نقش مهمی دارند. این قطعات عبارتند از سوپاپ‌ها، بادامک‌ها، میل سوپاپ و میل بادامک‌ها، کارتر و شمع‌ها و متعلقات آن‌ها.

جنس سرسیلندر پراید

این قطعه‌ فلزی مانند بلوک سیلندر باید مقاومت حرارتی بالایی داشته باشد تا بتواند دمای بالای محفظه‌ احتراق و اشتعال درون آن را تحمل کند. معمولا این قطعه را از جنس بلوک سیلندر می‌سازند تا توان حرارتی به همان مقدار را داشته باشد. بنابراین سرسیلندر معمولا از آلیاژهای آهن مانند چدن دانه ریز یا چدن خاکستری ساخته می‌شود. گاهی نیز سرسیلندر را به دلیل کاهش وزن تمام شده‌ موتور از آلومینیوم ریخته‌گری یا تزریقی می‌سازند که در این صورت احتمالا جنس بلوک سیلندر نیز از آلیاژهای آلومینیوم است. مزیت آلومینیوم، ضریب انبساط حرارتی بالاتر یعنی توانایی بیشتر از چدن، در هدایت حرارت است. البته سرسیلندرهای آلومینیومی توانایی بالایی در برابر تغییر شکل‌های ناشی از تنش‌های حاصل از جرقه‌زنی و انفجار درون اتاقک احتراق ندارند.

سرسیلندر معمولا به شکل یک تکه ساخته می‌شود مگر اینکه طول موتور زیاد باشد. در این صورت پس از ساخت، تراشیده و صیقل داده می‌شود و عمل پرداخت روی آن صورت می‌گیرد.

تعداد و شکل سرسیلندر در موتورهای مختلف

سر سیلندرها براساس ترتیب قرار گرفتن سوپاپ‌ها و سیلندرها انواع مختلفی دارند. همچنین تعداد خروجی‌های روی آن‌ها براساس تعداد شمع‌ها در موتور تغییر می‌کند.

خرابی‌ها و مشکلات احتمالی سرسیلندر

از آنجا که سرسیلندر با آلیاژی مقاوم به گرما و فشار و ضربه ساخته می‌شود بنابراین استهلاک چندانی ندارد و به ندرت دچار خرابی و مشکل می‌شود. البته سلامت آن تا حد زیادی وابسته به سلامت و عملکرد بی‌نقص سیستم روغن‌کاری و سیستم خنک‌کاری خودرو مانند واتر پمپ، رادیاتور و اویل پمپ است. مشکل هر یک از این قطعات می‌تواند منجر به تغییر شکل سرسیلندر و تاب برداشتن آن نسبت به بلوک سیلندر ‌شود که این اتفاق نیز در عایق‌بندی سیلندرها از نفوذ آب و روغن ایجاد اختلال می‌کند.

به طور کلی مشکلات سرسیلندر را می‌توان به سه مورد خلاصه کرد. این موارد را به همراه دلایل ایجادشان بررسی می‌کنیم:

۱. ترک خوردگی

۲. تاب پیدا کردن

۳. کربن گرفتن سرسیلندر

عواملی مانند روغن سوزی، گرفتگی لوله‌ اگزوز، گرفتگی در هواکش کارتر، عدم تنظیم صحیح کاربراتور، ضعف در سیستم جرقه‌زنی و زمان بندی اشتباه آن، کاهش کمپرس موتور و جا انداختن اشتباه میل سوپاپ. همچنین گشاد شدن گیت‌های سوپاپ‌ها و یا خرابی سیت سوپاپ که به دلیل نقص عملکرد سوپاپ‌ها ایجاد می‌شود می‌تواند از مشکلات سرسیلندر محسوب شود.

برای جلوگیری از استهلاک سرسیلندر می‌توان در انجام برخی کارها دقت داشت و از انجام برخی دیگر اجتناب کرد. برای مثال دقت به سلامت سیستم خنک کاری و روغن ‌کاری مانند رادیاتور و پمپ روغن و سلامت سنسور درجه حرارت موتور می‌تواند از خرابی‌های احتمالی سرسیلندر جلوگیری کند. همچنین اصلاح سبک رانندگی نیز تاثیر زیادی در سلامت سرسیلندر دارد. به این ترتیب که از رانندگی طولانی با دور بالای موتور و گاز دادن با خودرو زمانی که موتور تازه روشن شده و شروع به کار کرده است خودداری کنیم.